Nieraz zastanawiałem się, czy za 10, 20, 50 lat media społecznościowe nadal będą istnieć? Jakie jest ryzyko tego, że kiedyś będę musiał się całkowicie przebranżowić? Nie z własnej woli, ale z tego względu, że ludzie po prostu przestaną korzystać ze społecznościówek 😱
Jakiś czas temu stworzyłem podobny wpis pt. „Czy Facebook się kończy?„. Rozważałem w nim przyszłość samego tylko Facebooka. Dziś zapraszam Cię do lektury tekstu dotyczącego przyszłości całych sociali.
Zacznę od tego, że niełatwo przewidzieć kolejne 10 czy 20 lat w przypadku tak ciągle stosunkowo młodego tworu, jakim są media społecznościowe. Choć social media powstały znacznie wcześniej, to światowy boom na nie rozpoczął się tak naprawdę dopiero w latach 2005-2010. Najlepszy czas dla Facebooka przypadł na lata 2010-2016. Pałeczkę od Facebooka przejął najpierw Instagram, a ostatnio od Instagrama wydziera ją TikTok. Mam tutaj na myśli serwis, który jest liderem zmian, ponieważ Facebook nadal ma zdecydowanie najwięcej aktywnych użytkowników. Tylko czy ta sztafeta może trwać w nieskończoność?
Dlaczego social media mogą NIE przetrwać próby czasu?
W tej części wpisu znajdziesz argumenty przemawiające za tym, że media społecznościowe mogą umrzeć śmiercią naturalną albo ich rola w najbliższych latach może zostać mocno zmarginalizowana.
1. Od 2016 roku social media mają bardzo zły PR
Od kilku lat social media pod kątem szkodliwości są stawiane w jednym rzędzie obok papierosów, alkoholu i narkotyków, czyli najgorszych używek. Niebezpieczne, silnie uzależniające i mające szkodliwy wpływ na zdrowie psychiczne – nie brzmi to jak opis czegoś, z czego chcielibyśmy, aby korzystały nasze dzieci.
2. Brak dywersyfikacji źródeł przychodu
Wszystkie kanały o charakterze mniej lub bardziej społecznościowym łączy praktycznie identyczny model monetyzacji – zarabiają na reklamach. Nie udało się jeszcze stworzyć społecznościowki, której większość użytkowników płaciłaby chociażby 1 dolara miesięcznie za możliwość korzystania z niej bez reklam. Na pewno zagrożeniem dla mediów społecznościowych jest spadek efektywności reklam. Może się do niego przyczynić lepsza ochroną prywatności użytkownika – a to cel europejskich i amerykańskich regulatorów na najbliższe lata. Im mniej danych o użytkownikach jest zbieranych, tym niższa skuteczność reklam w danym systemie.
3. Social media coraz mniej social
Poszczególne kanały mogą ewoluować w kierunku TikToka czy YouTube’a, czyli kanałów stawiających bardziej na wideo oraz rozrywkę, a jednocześnie posiadających mniej rozbudowany aspekt społecznościowy. Obecnie mówi się o tym, że typowe kanały social media mogą ewoluować w kanały recommendation media. Nie będziemy w nich oglądać treści od znajomych czy obserwowanych kont, ale będą nam one sugerowane przez algorytm jak np. na Netflixie. Zainteresowanych tą tematyką odsyłam do wpisu nt. tiktokizacji Instagrama i Facebooka.
4. Nastolatkowie nie chcą już uprawiać ekshibicjonizmu społecznego
Wielu boomerów i milenialsów korzysta z Facebooka, Instagrama i LinkedIna głównie po to, aby być na bieżąco z życiem prywatnym i zawodowym swoich znajomych. Odczuwają oni silną potrzebę autokreacji poprzez publikowane treści. Kiedyś na Facebooku chwaliliśmy się niemal wszystkim. Potem na Instagramie publikowaliśmy głównie zdjęcia z wakacji i modnych knajp. Teraz młodzi stają się coraz bardziej biernymi konsumentami treści. Wykazują coraz mniejszą potrzebę tworzenia treści pokazujących ich życie oraz śledzenia znajomych w mediach społecznościowych. W przypadku komunikacji z najbliższymi zdecydowanie wybierają komunikację bezpośrednią, która nie jest widoczna dla wszystkich.
5. Nastolatkowie spędzają coraz mniej czasu w mediach społecznościowych
Według badań współcześni 12- czy 15-latkowie spędzają średnio dziennie w mediach społecznościowych znacznie mniej czasu niż 20-latkowie.
6. Zuckerberg ucieka w metaverse
Sam Zuckerberg, stawiając wszystko na jedną kartę o nazwie metaverse, zdaje się szukać drogi ucieczki ze świata mediów społecznościowych. Nie naprawia bugów na Facebooku i Instagramie, których z roku na rok jest coraz więcej. W ciągu ostatnich 2-3 lat nie wprowadził też praktycznie żadnych istotnych nowych rozwiązań poza kopiowaniem TikToka. Przez to wszystko można odnieść wrażenie, że social media nie kręcą już Marka tak, jak jeszcze kilka lat temu.
Dlaczego social media nie zginą?
Poniżej znajdziesz argumenty, które powinny Cię nieco uspokoić, jeśli zawodowo jesteś w jakikolwiek sposób związany z socialami 😉
1. Żadne medium nie wyginęło
Patrząc na dotychczasowe media, czyli prasę, radio, telewizję, e-mail, SMS, portale horyzontalne, fora internetowe, blogosferę – żadne medium nie wyginęło wraz z pojawieniem się nowego. Oczywiście każda forma komunikacji masowej przechodziła przez fazę fascynacji, swoich złotych lat i na koniec stagnacji, ale koniec końców nie ginęła całkowicie. Za 10 czy 20 lat media społecznościowe mogą (choć wcale nie muszą) odgrywać o wiele mniejszą rolę niż obecnie, ale nadal będą.
2. Rynek reklamy online cały czas rośnie
Internet, w tym social media, w zawrotnym tempie wysysa budżety reklamowe, które do tej pory były przeznaczane na reklamę telewizyjną i prasową. W tym miejscu polecam infografikę, prezentującą ewolucję reklamy w latach 1980-2020. Prognozy nawet do 2030 roku (nikt w obecnych czasach nie pokusi się o dłuższe) wskazują, że rynek reklamy online, od którego sociale są uzależnione, ma rosnąć co roku o ponad 10%. Do 2030 roku będzie on zatem 2-krotnie większy niż obecnie. Więcej pieniędzy wydawanych przez firmy na reklamę w internecie to więcej pieniędzy dla właścicieli platform social media, ponieważ wydatki na reklamę w mediach społecznościowych mają rosnąć mniej więcej proporcjonalnie do całego rynku albo nawet szybciej.
3. Zainteresowanie social mediami wciąż rośnie
Chociaż zainteresowanie poszczególnymi kanałami (np. Facebookiem) może maleć, to zainteresowanie samymi mediami społecznościowymi cały czas rośnie. Poniżej zainteresowanie social mediami na świecie w latach 2004-2022 wg. Google Trends.
4. Użytkowników mediów społecznościowych ciągle przybywa
W 2022 roku dostęp do internetu posiada już ok. 5 mld ludzi na Ziemi. 4,59 mld spośród nich, czyli aż 92% korzysta z social mediów. W ciągu najbliższych 5 lat liczba użytkowników mediów społecznościowych ma wzrosnąć o 27%. Chociaż tempo wzrostu delikatnie spada, to cały czas jest imponujące. Co roku media społecznościowe mają zyskiwać ćwierć miliarda nowych użytkowników! Większość z nich będzie pochodzić z Indii oraz krajów afrykańskich, bo w Europie i Ameryce Północnej potencjał wzrostu już się wyczerpał.
5. Social media zaspokajają wiele naszych potrzeb
Dopóki coś skutecznie zaspokaja nasze potrzeby, to jest nam potrzebne i z tego nie zrezygnujemy. A media społecznościowe zaspokajają zaskakująco wiele naszych potrzeb – potrzebę informacji, rozrywki, przynależności, uznania/akceptacji, kontaktu/interakcji społecznych, rozwoju i tworzenia. Pisałem już o nich we wpisie pt. „Dlaczego korzystamy z mediów społecznościowych?„.
6. Social media zmieniają się wraz z kolejnymi pokoleniami
Każde pokolenie ma trochę inną hierarchię potrzeb oraz sposoby na ich zaspokojenie. Poszczególne platformy dostosowują się jednak do zmieniających się potrzeb młodych internautów (według niektórych aż za bardzo). Jedno pokolenie może korzystać z social mediów przede wszystkim po to, aby potrzymać kontakt z bliskimi, drugie – głównie w celach informacyjnych, a trzecie – wyłącznie dla rozrywki. Twórcy poszczególnych platform zrobią wszystko, aby zatrzymać w nich młodych użytkowników. Są nawet w stanie zmienić charakter całego kanału, czego dowodem jest to, co obecnie dzieje się z Instagramem.
Wniosek: social media raczej na pewno nie zginą, ale na pewno ewoluują
Robiąc research do tego wpisu przejrzałem wiele anglojęzycznych raportów i analiz, których autorzy starają się przewidzieć obraz mediów społecznościowych w 2030 roku (swoją drogą polecam ten zbiór prognoz nt. social media 2030). Pocieszające jest to, że kompletnie nikt nie zakłada, aby miały one istotnie stracić na znaczeniu w ciągu kilku najbliższych lat.
Większość ekspertów w perspektywie kolejnej dekady widzi przyszłość social mediów związaną z 3 technologiami:
1. AI, czyli sztuczną inteligencją,
2. AR, czyli rozszerzoną rzeczywistością,
3. VR, czyli wirtualną rzeczywistością.
Te 3 technologie są wymieniane tak często w kontekście przyszłości social mediów, że zdziwiłbym się, gdyby chociaż 1 z nich faktycznie nie wyznaczyła ich głównego kierunku rozwoju.
Nieuniknione wydają się nie tylko zmiany w istniejących już platformach, ale i powstawanie nowych serwisów społecznościowych, co oznaczałoby coraz większe rozdrobienie rynku. Z czasem rynek ten jednak dojrzeje, a co za tym idzie – wzrośnie bariera wejścia. Nowi istotni gracze mogą wówczas pojawiać się nie co 4 lata, jak ma to miejsce obecnie, ale np. co 8-10 lat.
A social media 2040 albo 2070?
Uważam, że media społecznościowe mogą przetrwać nawet 50 lat, ale rola social mediów, jakie obecnie znamy, prędzej czy później zostanie zmarginalizowana. Historia pokazuje, że taka jest kolej rzeczy w przypadku każdego medium. Prawdopodobnie social media wyewoluują w coś, co będzie funkcjonowało pod zupełnie inną nazwą. Intuicja podpowiada mi, że to coś może już nie być kontrolowane przez prywatne firmy, ale poszczególne państwa, które coraz bardziej interesują się i ingerują w działalność serwisów społecznościowych.
Nie można wykluczyć, że social media koniec końców zestarzeją się razem z nami. Gdy miałem kilka lat, mój dziadek codziennie siedział przy stole i na starym radioodbiorniku słuchał zawsze tego samego kanału, czyli Programu 1 Polskiego Radia. Nigdy nie zmieniał tego kanału. Wiązałoby się to z koniecznością wstania z krzesła i przekręcenia pokrętła aż do momentu znalezienia kolejnej stacji. Dziwiłem się, dlaczego słucha ciągle tego radia, skoro w drugim pokoju ma telewizor, na którym miałby nie tylko dźwięk, ale i obraz, a do tego mógłby skakać po kanałach za pomocą pilota. Być może za 50 lat nasze wnuki będą na nas patrzyły tak samo, gdy zgrabiałymi palcami będziemy przewijać treści w ulubionym kanale społecznościowym.
Mój wpis okazał się dla Ciebie przydatny? Zainspirował Cię? A może po prostu chcesz mi podziękować za to, że od 8 lat tworzę dla Ciebie treści, do których masz dostęp za darmo? Jeśli uważasz, że ten wpis na to zasługuje, postaw mi za niego kawę 🙂 PS nie jest to dla mnie jakieś istotne źródło przychodu, bo średnio otrzymuję 1 kawę miesięcznie, ale zawsze pokrywa to jakiś niewielki procent kosztów utrzymania bloga (domena, hosting, certyfikat SSL)
